Deism - yog dab tsi? Deism nyob rau hauv philosophy

Cov txheej txheem:

Deism - yog dab tsi? Deism nyob rau hauv philosophy
Deism - yog dab tsi? Deism nyob rau hauv philosophy

Video: Deism - yog dab tsi? Deism nyob rau hauv philosophy

Video: Deism - yog dab tsi? Deism nyob rau hauv philosophy
Video: Ua Dab Tsi Txhaum Koj - David Yang (New Song 2021) 2024, Tej zaum
Anonim

Nrog rau qhov pib ntawm kev lag luam kiv puag ncig hauv Tebchaws Europe, lub ntiaj teb kev pom ntawm tib neeg tau hloov pauv sai. Kev tshawb fawb tau nquag txhim kho: kev lag luam textile tau tshwm sim, metallurgy tau tsim, ntau qhov xwm txheej ntuj tau piav qhia los ntawm qhov pom ntawm physics. Yog li ntawd, cov dogmas ntawm lub Koom Txoos Catholic raug nug, thiab kev tsim txom pib tawm tsam cov kws tshawb fawb uas tsis lees paub txoj kev ntseeg (Inquisition).

deism yog
deism yog

European haiv neeg ntawm 16th thiab 17th centuries xav tau kev qhia tshiab uas yuav muab cov lus teb rau tib neeg rau lawv cov lus nug. Deism tau raug hu los piav qhia cov teeb meem tsis daws teeb meem nyob rau hauv lub ntsiab lus ntawm kev ntseeg.

Definition

Dab tsi yog txhais los ntawm kev ntseeg? Puas tuaj yeem suav tias yog kev ntseeg?

Kev ntseeg hauv kev xav yog kev coj ua ntawm kev xav hauv zej zog uas tau tshwm sim nyob rau xyoo pua 17th. Nws yog ib tug synthesis ntawm rationalism nrog lub tswv yim ntawm Vajtswv. Raws li deism, lub hauv paus chiv keeb ntawm lub ntiaj teb no yog Vajtswv los yog ib co Supreme Intelligence. Nws yog nws tus uas muab impetus rau txoj kev loj hlob ntawm amazing thiab zoo nkauj uas nyob ib puag ncig peb. Ces nws thiaj ncaim lub ntiaj teb no mus txhim kho raws li txoj cai ntuj tsim teb raug.

Deism nyob rau hauv lub tswv yim tshwm sim ua tsaug rau lub kiv puag ncig bourgeoisie, uas tsis kam lees feudalism thiab lub hwj chim unlimited ntawm lub Koom Txoos.

Nws yog lub sijhawm los txiav txim siab seb qhov kev ntseeg yog dab tsi: kev ntseeg, kev xavlos yog worldview concept? Cov peev txheej feem ntau txhais tau tias yog kev coj ua lossis kev xav tam sim no uas piav qhia txog lub ntiaj teb kev txiav txim. Deism yeej tsis yog kev ntseeg, vim nws tsis lees paub dogma. Qee cov kws tshawb fawb txawm txhais qhov kev coj ua zoo li no yog kev tsis ntseeg Vajtswv.

kev ntseeg nyob qhov twg?

England yog qhov chaw yug ntawm kev ntseeg, ces cov lus qhuab qhia tau nrov nyob rau Fabkis thiab lub teb chaws Yelemees. Nyob rau hauv txhua lub teb chaws, cov kev taw qhia muaj nws tus yam ntxwv xim xim, ua ke nrog lub hlwb ntawm cov neeg. Nws yog peb lub teb chaws no uas yog lub hauv paus ntawm lub tswv yim ntawm Kev Txawj Ntse, feem ntau ntawm kev tshawb pom tau tshwm sim hauv lawv.

Nyob hauv tebchaws Askiv, kev ntseeg tsis muaj nyob thoob plaws hauv cov neeg kawm ntawv. Tsuas yog ib qho nqaim ntawm cov kws sau ntawv thiab cov kws tshawb fawb, coj los ntawm Tswv Cherbury, tau "ignited" los ntawm lub tswv yim tshiab. Lawv tau sau ntau yam haujlwm raws li cov tswv yim ntawm cov kws tshawb fawb thaum ub. Tus founder ntawm deism sharply thuam lub tsev teev ntuj: nws ntseeg hais tias nws muaj unlimited hwj chim raws li qhov muag tsis pom kev ntseeg ntawm tib neeg.

deist
deist

Lub npe thib ob rau kev ntseeg yog kev ntseeg ntawm qhov laj thawj uas tau piav qhia hauv Cherbury's Treatise on Truth. Lub ncov ntawm txoj kev nyiam nyob hauv tebchaws Askiv tuaj nyob rau hauv thawj ib nrab ntawm lub xyoo pua 18th: txawm tias cov neeg ntseeg siab tau pib qhia cov tswv yim ntawm cov lus qhuab qhia.

Kev ntseeg yog qhov tseem ceeb rau Fabkis: Voltaire, Mellier thiab Montesquieu thuam lub zog ntawm pawg ntseeg. Lawv tawm tsam tsis yog tawm tsam kev ntseeg Vajtswv, tab sis tawm tsam cov kev txwv thiab kev txwv kev cai dab qhuas, thiab tawm tsam lub hwj chim loj ntawm cov neeg ua haujlwm hauv pawg ntseeg.

Voltaire yog tus tseem ceeb hauv Fab Kis Kev Pom Zoo. Tus kws tshawb fawblos ntawm ib tug ntseeg mus rau ib tug deist. Nws paub txog txoj kev ntseeg uas tsim nyog, tsis yog kev ntseeg dig muag.

Deists nyob rau hauv lub teb chaws Yelemees nyeem cov ntawv sau ntawm lawv cov lus Askiv thiab Fabkis ib txwm kawm. Lawv ntxiv tsim qhov nrov Enlightenment txav. German philosopher Wolff yog ib tug deist: ua tsaug rau nws, txoj kev ntseeg Protestant tau freer.

Deists yog cov keeb kwm nto moo thiab cov kws tshawb fawb

Nws tsis yog qhov xav tsis thoob uas cov neeg ua haujlwm qub tau kawm tiav qib siab thiab nyiam keeb kwm. Thaum ib tug neeg paub physics, nws yog tsis yooj yim sua kom ntseeg tau hais tias ib tug zaj sawv los yog xob quaj yog ib tug los saum ntuj los tshwm sim. Ib tug kws tshawb fawb tuaj yeem xav tias lub hauv paus ua rau txhua yam yog Vajtswv, uas tsim lub ntiaj teb sib haum xeeb thiab zoo nkauj, muab nws txoj cai lij choj, raws li txhua yam nyob thiab txav mus. Tiamsis tus uas Muaj Hwjchim Loj Kawg Nkaus tsis cuam tshuam txog tej xwm txheej uas niaj hnub ua. Lawv tshwm sim raws li txoj cai qhib lub cev.

deism nyob rau hauv philosophy
deism nyob rau hauv philosophy

nto moo deists yog:

  • Isaac Newton.
  • Voltaire.
  • YJean-Jacques Rousseau.
  • David Hume.
  • Alexander Radishchev.
  • Jean Bodin.
  • Jean Baptiste Lamarck.
  • YMikhail Lomonosov.

Lub tswv yim ntawm deism tseem nrov. Ntau tus kws tshawb fawb sab hnub poob yog deists - lawv lees paub Vajtswv txoj hauv kev hauv ntiaj teb, thaum lawv paub zoo txog lawv txoj kev tshawb fawb.

Kev ntseeg, kev ntseeg, kev ntseeg siab - dab tsi yog qhov txawv?

Qhov txawv ntawm cov lus zoo sib xws no zoo heev:

  • Kev ntseeg yog ib lub tswv yim kev xav hauv ntiaj teb raws li kev ntseeg hauv ib tug Vajtswv. Ob lub ntiaj teb kev ntseegChristianity thiab Islam yog theistic. Lawv koom nrog kev ntseeg monotheistic, uas yog, lawv paub ib tug Vajtswv.
  • Kev ntseeg tsis yog kev ntseeg, raws li tau hais dhau los, tab sis kev sib koom ua ke ntawm ob lub tswv yim: lub tswv yim ntawm tus Tsim thiab cov cai ntawm kev tshawb fawb. Txoj kev xav no tsis yog raws li kev tshwm sim, tab sis paub txog lub siab, kev txawj ntse thiab kev txheeb cais.
  • Pantheism yog kev ntseeg thiab kev xav uas sib npaug Vajtswv nrog xwm. Ib tug tuaj yeem nkag siab "Vajtswv" los ntawm kev sib txuas nrog lub Ntiaj Teb thiab nrog xwm.
pantheism thiab deism
pantheism thiab deism

Tom tau txhais cov ntsiab lus, peb teev qhov sib txawv ntawm cov ntsiab lus no los ntawm ib leeg:

  • Kev ntseeg yog tib yam li kev ntseeg. Paub txog qhov muaj ib tug Vajtswv uas tsim lub ntiaj teb no thiab los txog niaj hnub no pab tib neeg. Pantheism thiab deism yog cov lus qhia kev xav uas piav txog lub ntiaj teb kev txiav txim.
  • Kev ntseeg yog ib txoj kev xav uas sib txuas nrog Vajtswv lub tswv yim, uas tsim lub Ntiaj Teb, thiab lub tswv yim ntawm kev txhim kho lub ntiaj teb ntxiv raws li qee txoj cai, twb tsis muaj kev cuam tshuam los ntawm Tus Tsim. Pantheism yog ib txoj kev xav uas qhia txog lub tswv yim ntawm Vajtswv nrog xwm. Deism thiab pantheism yog qhov sib txawv ntawm qhov uas yuav tsum tsis txhob sib to taub.

Kev cuam tshuam ntawm kev ntseeg ntawm kev loj hlob ntawm kev xav

Kev ntseeg hauv kev xav yog kev coj ua tshiab uas tau ua rau tsawg kawg peb lub ntsiab lus hauv ntiaj teb:

  • Empiricism.
  • Materialism.
  • Atheism.

Ntau tus kws tshawb fawb German tau tso siab rau cov tswv yim ntawm deism. Kant siv lawv hauv nws txoj haujlwm nto moo "Kev ntseeg nyob rau hauv qhov txwv ntawm qhov laj thawj ib leeg". Txawm mus rau Russiaechoes ntawm European Enlightenment tuaj: nyob rau hauv lub 18-19th centuries, ib tug tshiab kev taw qhia tau nrov nrog Lavxias teb sab kev loj hlob cov duab.

Deistic tswv yim contributed:

  • Sib ntaus sib tua kev ntxub ntxaug thiab kev ntseeg cuav.
  • Spreading scientific knowledge.
  • Kev txhais lus zoo ntawm kev nce qib.
  • Txoj kev xav ntawm kev xav.

Cov Lus Qhia

raws li deism
raws li deism

Deism yog ib qho kev hloov tshiab hauv kev xav uas tau nthuav tawm sai sai thoob plaws Tebchaws Europe thaum lub sijhawm Enlightenment. Lub hlwb inquisitive ntawm medieval zaum, philosophers thiab thinkers ua ke lub tswv yim ntawm Vajtswv tus Creator nrog scientific discoveries.

Nws tuaj yeem hais tau tias cov pej xeem thov rau lub tswv yim tshiab ntiaj teb pom tau ua tiav txaus siab. Deism pab txhawb rau txoj kev loj hlob ntawm science, kos duab thiab kev xav dawb.

Pom zoo: